پارچه چیست؟
لایه ای نرمش پذیر است که از شبکه‌ای از نخ‌ها یا الیاف طبیعی و یا الیاف مصنوعی تشکیل شده است که در هم بافته شده اند و همچنین دارای لایه ای انعطاف پذیر از نخ هاست که نوع نخ‌ها یا الیاف و ساختار و نحوه قرارگیری آنها در کنار یکدیگر ساختمان و خصوصیات فیزیکی آن را به وجود می‌آورد.
پارچه از روشهای بافت تاری پودی، بافت حلقوی (کش‌بافی یا قلاب بافی)، روشهای بی بافت و غیره تولید میشود و آن را می توان یکی از ضروری ترین و کاربردی ترین اختراعات بشر دانست، به این دلیل که لباس های مختلف را شکل می دهد و می سازد.
پارچه نیز همانند سایر اختراعات بشر دست خوش تغییراتی شده است و هر روزه بشر با به کار بردن مواد گوناگون در تولید آن، انواع مختلفی از آن خلق کرده است. نکته ی دیگری که باید توجه کرد این است که برای هر نوع لباسی باید از یک نوع جنس آن استفاده کرد و باید متناسب با مدل لباس، جنس آن را انتخاب کرد.
انواع پارچه
نخی: لباسهای پنبه‌ای در ایران نخی نام دارند. الیاف پنبه ای هادی حرارت هستند و حرارت بدن را به بیرون منتقل کرده و در نتیجه خنک هستند. نخ پنبه‌ای از طریق بافندگی، به بافته های پنبه ای تبدیل می شود.
پارچه پلی استر :پلی استر کاملاً مصنوعی است. برای تولید این فرآورده از ترکیب دی متیل ترفتالات و منو اتیلن گلیکول و یا اسید ترفتالیک ) جایگزین ماده اولیه دی متیل ترفتالات ) در مجاورت کاتالیست های مناسب، استفاده می شود. پلیمر حاصل از ترکیب این دو ماده اولیه توسط پمپ از صفحات رشته ساز عبور داده می شود که تحت تاثیر هوای سرد به شکل لیف تبدیل می‌شوند.
ویسکوز:بر خلاف تصور عمومی الیافی بر پایه‌ی طبیعی و همچون پنبه و لینن دارای ماهیت گیاهی(سلولزی) هستند. تنها تفاوتی که می توان به الیاف ویسکوز (ریون) نسبت به پنبه و لینن نسبت داد نحوه‌ی ساخت این الیاف است. الیاف ویسکوز (مانند تولید کاغذ) از خمیر کردن سلولوز تشکیل می‌شوند.
لاکرا یا الاستین: اسپندکس، لاکرا یا الاستین یک پارچه‌ی مصنوعی است که به خاصیت کشسانی فوق‌العاده‌اش شناخته میشود که از پلاستیک طبیعی محکمتر و بادوام‌تر است. از این جنس در مواردی استفاده میشود که کشسانی، به خصوص برای راحتی مد نظر است. مانند کاربرد آن در لباسهای ورزشی.
کتان: از الیاف ساقه‌ی کتان ساخته میشود. کتان گیاه علفی یکساله و دارای برگ‌های سبز مات و ساقه‌ی متشکل از الیاف نرم و بلند است. از این الیاف نخ کتانی هم به دست می‌آورند. کتان به عنوان پادشاه پارچه ها شناخته میشود. الیاف این جنس، خشک و خشن هستند و زود چروک می‌شوند. کتان جزو خنک‌ترین پارچه‌ها بوده و در هوای گرم بسیار مناسب است. به همین دلیل چروک شدن آنها اهمیت زیادی ندارد. کتان را باید پیش از دوخت شست‌وشو داد. از کتان برای ساخت لباس و مبلمان منزل استفاده میشود.
ریون: ماده‌ی اولیه‌ی ریون، سلولز است. سلولز از لینتر پنبه و یا خمیر چوب درختان مخروطی مانند سرو و کاج و مشابه آنها به دست می‌آید. برای تهیه‌ی ماده‌ی اولیه‌ی ریون لازم است سلولز الیاف کوتاه پنبه یا چوب به دقت بازیابی گردد. به این ترتیب با انجام یک سری عملیات شیمیایی در چندین مرحله، سلولز طبیعی به لیف ریون تبدیل می شود. بنابراین، ریون جزء الیاف سلولزی بازیافتی محسوب می شود.
پارچه نایلون: نایلون استحکام خوبی در برابر سایش و کشش دارد به همین دلیل موارد استعمال زیادی از جمله جورابهای نایلونی دارد که به علت قابلیت کششی زیاد در قسمت زانو و مفاصل کیسه ای نمی شود. فورا خشک می‌شوند، زیرا رطوبت کمی به خود جذب می‌کنند.
کرپ: این محصول می تواند از جنس هایی چون ابریشم، پشم و یا پلی استر تهیه شده باشد. کرپ با ظاهر توری شکل، معمولا دارای حالتی مجعد و پیچ خورده می باشد.
دورس: با الیاف پنبه بافته میشود و نسبت به دیگر محصولات نخی ضخیم تر و مقاوم‌تر بوده و دارای انواع دورس دو نخ و دورس سه نخ است که از آن برای دوخت البسه‌ی گرم کن ورزشی استفاده می‌کنند.
مخمل: نوعی جنس کرکی است که از ابریشم، پنبه، کتان یا پشم بافته میشود. مخمل به علت دشواری ساخت و تولید، معمولا جزء محصولات اشرافی و لوکس محسوب میشود؛ گرچه با پیشرفت فناوری روز، تولید آن هزینه ی کمتری پیدا کرده‌است.
لمه: محصولی رنگارنگ و براق که از الیاف رنگی یا نخ‌های براق بافته شده است.
پارچه ژاکارد: همه اجناسی که طرح آنها از روند بافت پارچه شکل گرفته است. این محصول هم از روش بافت تار و پود و هم روش بافت حلقوی بافته می شود.
پارچه مش: نوعی بافت است که دارای حفره‌های درشت می باشد.
تریکو: نوع خاصی از اجناس با بافت حلقوی است، این نوع محصول در دو نوع تخت باف و گردباف تولید می شود.
اسپان : این محصول از ترکیب پنبه به مقدار ۵۰ تا ۶۰ درصد و مابقی پلی استر حدود ۴۰ درصد بافته میشود.
چیت: بسیار سبک بوده و با تراکم کم تار و پود و در دو نوع ساده و طرح‌دار تولید می شود که برای لباس راحتی مردانه و زنانه، بسیار مناسب است.
متقال: نسبتا ضخیم و تراکم نخ‌های تار و پود آن زیاد است وهمچنین رنگ پذیری خوبی ندارد. این نوع محصول برای تن پوش مناسب نیست و بیشتر برای روبالشی و ملحفه و غیره استفاده میشود.
چلوار: سبک و خنک بوده و به طور معمول به شکل طرح دار و گل دار و برای تهیه لباس مناسب است. از آن پیراهن، زیرجامه، ملحفه و روبالشی تهیه می‌کنند. چلوارهای سفید و روشن به دلیل تراکم تار و پود بیشتر، کمتر برای دوخت لباس استفاده می‌شوند.
کرباس: محصولی ضخیم و آهاردار با تراکم تار و پود کم است. به دلیل ضخامت زیاد نخ‌های تار و پود، مناسب لباس نیست و به طور معمول به عنوان لایی کت، شماره دوزی، کاموا دوزی و از این دست به کار می‌رود.
کریشه: جنس سبک نخی بوده که دارای گل‌های برجسته است.
پارچه پشم: بسته به نوع حیوانی که پشم از آن گرفته میشود، کیفیت لیف‌های آن متفاوت است. این محصول بیش از هر جنسی رطوبت را جذب و حرارت را دفع می‌کنند؛ در نتیجه لباسهای پشمی رطوبت هوا را می‌گیرند و بدن را گرم نگه می‌دارند.
ماهوت: ضخیم، تمام پشم، نرم، کمی براق، با سطح پرزدار است.
ابریشم: از مرغوبترین اجناس است که در تهیه ی لباس رسمی و لباس مجلسی کاربرد زیادی دارد.
حریر: یکی از انواع پرکاربرد و محبوب اجناس است که از گذشته در دوخت انواع لباس ها، به ویژه لباس زنانه و لباس دخترانه مورد استفاده قرار می گرفته، حریر است. از حریر به دلیل ویژگی ها و مزیت های گوناگونش در موارد متعددی استفاده می شود. از پرده و شال گرفته تا لباس مجلسی زنانه و لباس خواب، همگی جز کاربردهای حریر به شمار می آیند.
جین: جین که همه ی ما با آن آشنایی داریم، برای درست کردن شلوار جین به کار می رود. در بافت تار و پود این محصول، پود آن از زیر 2 یا بیشتر از 2 تار رد می شود که باعث ایجاد یک بافت مورب می شود که در همه ی جین ها مشترک است و از پشت آن قابل شناسایی است. از این طریق می توان فرق بین جین اصل و کتان داک را متوجه شد. برای رنگرزی آن از رنگ ارگانیک آبی نیلی استفاده می شود. بافت کاملا واضح و قابلیت راحتی بسیار زیاد این محصول، باعث شده که در دنیای فشن علاقه مندان زیادی داشته باشد.
پارچه بافت جرسی: بر روی این محصول خطوط عمودی واضح و در زیر آن خطوط افقی دیده می شود. گره هایی مکررا استفاده می شود. به علت بافته شدن سریع این گره ها، این جنس اغلب ارزان قیمت است. از این نوع گره همچنین در ساخت لباس زیر مردان و تیشرت نیز استفاده می شود.
فیلیس: بادوام، گرم و کمی کشی است و اکثراً از پنبه، پلی استر، پشم یا اکرلیک بافته می شود. فیلیس به دلیل خشک شدن سریع، گزینه ای عالی برای لباس های ورزشی محسوب می گردد.
گاباردین: گاباردین اکثر اوقات از الیاف پشمی یا الیاف پنبه بدست می آید. این محصول با بافت های مختلفی از قبیل بافت راه راه، بافت شطرنجی، بافت نقطه نقطه یا بافت ساده موجود است. از آنجایی که این جنس با دوام است از آن برای دوخت کت و شلوار استفاده می کنند.
ژرژت: ژرژت از جنس ابریشم یا پلی استر و به عبارتی محصولی سبک وزن و راحت است که به دلیل قیمت ارزان و کاربردی بودن آن، طرفداران زیادی در صنعت مد و صنعت فشن دارد.
پارچه صنعتی: از الیاف ساخته دست انسان مانند الیاف فایبرگلس، الیاف کربن و الیاف آرامید بافته می شود. از این محصول برای تزئین های بخصوص استفاده می گردد. این جنس از ضخامت و بافت های متنوع، برای سازه های مختلف مانند پالایش، دریایی و عایق ساخته می شود.
پارچه ابریشمی سیلک: از روش تار و پود بافته می شود و نقش و نگار آن اکثرا از بوته جقه یا موتیف است که به روش گلدوزی یا پرینت بدست می آید. محصول گران قیمتی است و برای دوخت پیراهن، لباس زنان و شال کاربرد دارد.
پارچه لامی: از نوارهای نازک الیاف طلایی یا الیاف نقره ای رنگ بافته می شود. بعضی اوقات آن را با رنگ مسی نیز می بافند. از این محصول برای لباس های مهمانی و همچنین برای کاستوم های تئاتر و رقص استفاده می گردد.
پارچه لان: در گذشته از کتان خالص بافته می شد، امروزه از پنبه هم در بافت آن استفاده می کنند. این محصول به دلیل بافته شدن با الیاف خوب و با کیفیت، بافتی ابریشمی و صاف دارد.
پارچه مادرا: پارچه ای نازک از جنس پنبه است که بافت طرح دار شطرنجی دارد.
در درجه اول از این محصول برای لباس های تابستانی مانند پیراهن، شلوارک و شلوار استفاده می شود. کیفیت این محصول بسیار بالا و وزن آن سبک است و از 100% پنبه بافته شده و در رنگ و طرح های شطرنجی متنوع تولید می شود.
پارچه ارگانزا: بهترین و مرغوب ترین ارگانزا با الیاف ابریشم بافته می شود. اما امروزه بسیاری از آنها را با الیاف مصنوعی مانند الیاف نایلون و الیاف پلی استر می سازند. محبوب ترین محصول درست شده با این جنس، کیف است.
پارچه آکسفورد: بافت این محصول به دلیل ساختار سست تار و پود آن، پر منفذ است. بهترین و محبوب ترین پارچه برای پیراهن مردانه، پارچه آکسفورد است.
پارچه پوپلین: از جنس پلی استر، پنبه و مخلوطی از آنها بافته می شود و به دلیل استفاده از الیاف درشت، پارچه ای سنگین است. از این محصول برای دوخت ژاکت، پالتو، بارونی و پیراهن استفاده می گردد.
پارچه رفلکتیو: این پارچه ها قابلیت بازتاب نور را تا مسیری بسیار دور دارند. از این محصول در تولید لباس های غریق نجات، محافظان ساحل یا پلیس و غیره استفاده می شود.
پارچه ساتن: پارچه ساتن را به عنوان جذاب ترین پارچه نام می برند و دلیل آن هم ظاهر عجیب و سطح نرم و صاف آن است. از این محصول برای انواع لباس ها مانند بولیز، شلوار و لباس شب و غیره استفاده می شود. همچنین برای رو تختی و دکور خانه نیز به کار می رود. پارچه ساتن به دلیل براقیتی که دارد، بسیار با کلاس محسوب می شود. دلیل نرم بودن این جنس به کار رفتن الیاف ابریشم یا ریون در آن است و در طیف وسیعی از رنگها موجود است.
پارچه استرچ: پارچه ی نرمالی است که از هر 4 جهت کش می آید. بیشترین استفاده از این پارچه در لباس شنا و لباس ورزشی بوده و همچنین پارچه راحتیست و فرم بدن را به خوبی نشان می دهد. این محصول برای تیشرت نیز بسیار پرکاربرد است.
پارچه تریکو: پارچه تریکو به علت نوع بافت آن پارچه ای بسیار مقاوم است و برای لباس های ظریف مانند جوراب و لباس زیر به کار می رود.
پارچه مخملی کبریتی: سطح این پارچه صاف نیست و قسکت کمی از الیاف بر روی پارچه آمده اند، اما بر خلاف پارچه های دیگر که به این روش بافته می شود، نخ های آن به طور مساوی برش خورده و شانه شده اند. اغلب اوقات تک رنگ هستند و برای ژاکت، بولیز و پیراهن استفاده می شود و نمای لوکسی به لباس می دهد.
پارچه جیر: پارچه ی جیر نیز جزو پارچه هایی است که منشا طبیعی دارند، این نوع پارچه در طی فرایندی خاص از پوست گوسفند، گوساله، بز و گوزن تولید می شود و در طی این فرایند سطح گوشتی آن به حالت مخملی تبدیل می شود. در سطح آن بی نظمی هایی وجود دارد که به دلیل این که این نوع پارچه نوعی چرم نازک است این بی نظمی ها به عنوان چرم شناخته می شوند.
از جمله دیگر ویژگی های پارچه ی جیر می توان به زود کثیف شدن این پارچه اشاره کرد پس توصیه می شود که از هر گونه خاک و چربی دور نگه داشته شود، همچنین پارچه ی جیر مقاومت بالایی دارد و هوا نمی تواند به آن نفوذ کند به همین دلیل می تواند از این نوع پارچه برای دوخت پالتو در فصول سرد استفاده کرد که به دلیل این که حالتی بین چرم و مخمل دارد می تواند زیبایی پالتو را دو چندان کند.
پارچه دانتل و گیپور: پارچه پنبه و گیپور هیچ زمینه ای ندارد و از بافت پنبه و ابریشم و به صورت برجسته و ضخیم تولید می شوند. پارچه ی دانتل که جزو پارچه هایی است که قیمت بسیار بالایی دارند روی زمینه ی تور بافته می شوند و از تارهای ابریشم تولید می شوند.
از جمله دیگر ویژگی های پارچه ی دانتل می توان به زیبایی و ظرافت آن اشاره کرد به گونه ای که از این نوع پارچه برای دوخت لباس عروس استفاده می شود، پارچه ی دانتل خوب از پشت آن زبری ندارد و روی تورهای آن طرح های برجسته، ظریف و براقی کار شده است.
پارچه کنفی: پارچه ی کنفی نیز جزو پارچه هایی است که منشا طبیعی دارد و از گیاهی به نام کنف تولید می شود، این نوع گیاه دارای ساقه هایی پوشیده از خار و بوته ای مانند است، این گیاه که از دانه های روغن خوراکی استخراج می شود محیط رشد اصلی آن نواحی مختلف افریقا است.
پارچه های کنفی که از گیاه کنف تهیه می شوند نوع بافت و جنس بافت خاصی دارند. همچنین پارچه های کنفی دارای بوی خاصی هستند که می توانید برای از بین بردن این بو، پارچه را بشویید و زیر نور آفتاب پهن کنید البته توجه داشته باشید که بوی ان کاملا از بین نمی رود.
