ضرورت کشش نخ در فرآیند بافندگی
کشش نخ به معنای تنش کششی است که در هنگام قرار گرفتن نخ در معرض کرنش کششی خارجی ایجاد می شود. بنابراین میزان کشش نخ به کرنش خارجی وابسته است. تنش بر حسب گرم یا نیوتن بیان می شود. کشش بیشتر نخ منجر به بسته بندی محکم تر نخ می شود و بالعکس.
کشش نخ نقش مهمی در بافت و تولید پارچه دارد، و بر روی کارآمدی فرآیندهای مختلف مانند پیچیدن نخ روی بوبین، به هم تاباندن نخ و چندلا کردن نخ تأثیر قابل توجهی می گذارد. کشش مناسب نخ برای تولید بسته های مناسب نخ تار، قرقره های نخ تار، تولید بسته های نخ های پود و پیچیدن نخ روی ماسوره های پود یا بوبین ها جهت استفاده در ماشین های بافندگی به منظور بافت پارچه لازم است.
در فرآوری هر نوع پارچه، وضعیت کشش نخ یکی از مهمترین شاخصه های بافت پارچه خصوصاً از مرحله ریسندگی به بعد محسوب می شود. کشش نخ در فرآیند بافت پارچه یک پدیده بسیار حیاتی و ضروری در شکل گیری بافتی است که از نظر فنی پارچه نامیده می شود، و عنصری بسیار مهم و تاثیر گذار بر کارآیی دستگاه های بافندگی و مشخصات کیفی پارچه های تولیدی است. نخ بیشتر از الیاف یا پارچه به کشش وابسته است و تحت تاثیر آن قرار می گیرد. در صورتیکه نخ ها در طی فرآیند بافت پارچه تحت کشش خاصی نگه داشته شوند، در هم پیچیدگی بین نخ های تار و پود، و در نتیجه بافت پارچه امکان پذیر می شود.
کشش نخ چیست؟
کشش نخ به معنای تنش کششی است که در هنگام قرار گرفتن نخ در معرض کرنش کششی خارجی ایجاد می شود. بنابراین میزان کشش نخ به کرنش خارجی وابسته است. تنش بر حسب گرم یا نیوتن بیان می شود. کشش بیشتر نخ منجر به بسته بندی محکم تر نخ می شود و بالعکس.
کشش ایجاد شده در یک نخ
ضرورت کشش نخ در فرآوری منسوجات
هر نوع از الیاف منسوج در مرحله ریسندگی می توانند به نخ تبدیل شوند و در نهایت نخ ریسیده شده بر روی بسته نخ می تواند پیچیده گردد. بسته های نخ تولیدی در هنگام نخ ریسی مجدداً به انواع بسته بندی های مناسب برای مراحل بعدی فرآوری تبدیل می شوند. برای اینکه نخ ها برای ماشین بافندگی آماده شده و بتوان از آنها برای بافت پارچه استفاده کرد باید به صورت (الف) بسته های نخ تار و (ب) بسته های نخ پود در آیند. صرف نظر از نوع دستگاه های بافندگی، بسته های نخ تار در قالب ماسوره های بزرگی مانند پل های نخ تار در خلال روش های چله کشی و آهار زنی آماده می شوند. بسته های نخ پود باید در قالب ماسوره پود (یا نخ پود کاپ) برای ماشین های بافندگی ماکودار و در قالب بوبین های پر شده ضربدری یا دوک ها (مورد اخیر محبوبیت بیشتری دارد) برای دستگاه های بافندگی بدون ماکو آماده شوند. از کاپ ها برای بافتن نخ های کنفی و از ماسوره های پود برای نخ های پنبه ای و انواع دیگر نخ استفاده می شود.
کشش نخ در مرحله مقدماتی بافت
در مرحله آماده سازی بافت، کشش نخ به دلایل مختلفی لازم است. در فرآیند ریسندگی، نخ ریسیده شده به دور یک بوبین پیچیده می شود تا بسته نخ با شکل و اندازه دلخواه و با تراکم لازم آماده شود. اگر در حین فرآیند پیچیدن نخ بر روی بوبین در خلال روند نخ ریسی، مقدار مناسبی از کشش بر روی نخ اعمال شود( کشش نخ)، بسته بندی مناسبی از نخ تولید می گردد. شکل و پایداری مناسب بسته بندی نخ باعث می شود تا نخ در مراحل بعدی به راحتی باز شود و بتواند در هنگام حمل و نقل بدون شل شدن بسته بندی را تحمل کند.
در مرحله آماده سازی بافت، نخ های تار یا پود ابتداً از روی بسته بندی های مشابهی باز می شوند و سپس دو بار یا حتی سه بار قبل از اینکه به شکل بسته های آماده برای ماشین بافندگی در آیند، در قالب های مختلف دوباره بسته بندی می شوند (یا بر روی ماسوره های مختلفی پیچیده می گردند). در حین باز کردن نخ از روی بسته بندی، نخ در اثر اینرسی تحت کشش قرار می گیرد؛ حال چه بسته ای که نخ به واسطه چرخانده شدن از آن خارج می شود و چه نخی که از بسته بندی ثابت بیرون کشیده شود باز این اتفاق رخ می دهد.
برای ساخت بسته های نخ با شکل، اندازه و میزان پایداری لازم، نخ مجدداً باید به دور ماسوره های دیگری پیچیده شود و در حین این کار باید تحت کشش ثابتی قرار گیرد. علاوه بر این موارد، معمولاً نخ در طی مراحل مقدماتی بافت همواره تحت مقداری کشش قرار می گیرد؛ این کار باعث می شود تا برخی از عیوب نخ (مانند جاهای ضعیف) از بین بروند. میزان کشش نخ براساس نمره و مقاومت کششی نخ به گونه ای تنظیم می شود که در جاهای ضعیف پاره شود، اما نخ آنقدر کشیده نمی شود تا خاصیت ارتجاعی آن از بین برود. ویژگی های کششی باز کردن نخ از روی بسته بندی به عواملی مانند سرعت باز شدن نخ، اندازه بسته بندی، ارتفاع بالن، نمره نخ، نوع دستگاه کشش مورد استفاده و غیره بستگی دارند.
نقش کشش نخ در بافت پارچه
عاملی که در میان مراحل مختلف فرآوری منسوجات از ریسندگی تا بافندگی حیاتی ترین نقش را برعهده دارد، کشش نخ است. برای اینکه عملیات بافت پارچه عملکرد مناسبی داشته باشد، کشش نخ های تار برای تشکیل درست دهانه نخ تار الزامی است؛ چرا که قرار است نخ های پود در آن قرار بگیرند. ضمناً کشش نخ تار به دلایل دیگری نیز اهمیت دارد، چون این نخ تار است که باید پارچه را در موقعیت مناسبی نگه دارد و مانع از افتادن آن شود تا بتوان در قالب فواصل از پیش تعیین شده کار پود گذاری پارچه را انجام داد. پارچه ای که تراکم آن بالا است بیشتر به کشش نخ تار نیاز دارد، در حالیکه پارچه های شل برای برآورده نمودن الزامات بافت کمتر به کشش نخ تار نیازمند هستند. کشش نخ پود به رفع شلی و پیچ خوردگی نخ پود در هنگام قرار دادن آن در دهانه نخ تار کمک می کند و باعث می شود تا پودگذاری در فواصل مطلوب اتفاق بیافتد. از آنجاییکه برای تشکیل پارچه لازم است که نخ های تار و پود در هم تنیده شوند، بنابراین کشش نخ ها به دلیل در هم پیچیدگی آنها میزان چروک اعمال شده بر مجموعه دو نخ را تعیین می کند و این امر به نوبه خود بر خصوصیات پارچه حاصله تاثیر می گذارد.
بنابراین کشش نخ یکی از مهمترین پارامترها در مراحل مختلف فرآوری منسوجات است. کشش نخ در هر کدام از مراحل فرآوری تاثیر قابل توجهی بر عملکرد و کارآیی ماشین آلات و کیفیت محصولات ساخته شده دارد. همیشه در حین فرآوری سعی می شود تا کشش نخ برای اهداف خاص تا حد ممکن پایین نگه داشته شود و این سطح از کشش نخ در حین فرآیند ثابت بماند. ضمناً بهتر است که کشش نخ تا حد ممکن در حین انجام یک فرآیند یکنواخت باقی بماند. کشش زیاد نخ یا تغییرات زیاد در آن باعث می شود تا کرنش نخ بیش از حد زیاد شود و همین امر ممکن است باعث از هم گسیختگی نخ گردد که به نوبه خود سبب کاهش بهره وری دستگاه ها و افت کیفیت محصول می شود.
